Η δημιουργία του Private Equity & Venture Capital (PE&VC) Group το 2009 από τον όμιλο της Τράπεζας Πειραιώς αποτελούσε την στρατηγική επιλογή του ομίλου για την πραγματοποίηση επενδύσεων στους νευραλγικούς τομείς της ελληνικής (και διεθνούς) περιφερειακής οικονομίας: αρχικά στους τομείς του ICT (τηλεπικοινωνία και πληροφορική) και της ενέργειας (καθαρή τεχνολογία, περιβάλλον, ανακύκλωση, διαχείριση αποβλήτων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και στη συνέχεια στα εξειδικευμένα τρόφιμα/ποτά, στην αγροτοβιομηχανία και στον τουρισμό.
Σύμφωνα με τον κ. Λουκά Πηλίτση, επικεφαλή του PE&VC Group, η στόχευση ήταν και παραμένει ξεκάθαρη: «To PE&VC Group θέλησε να χαράξει μια μακρόπνοη στρατηγική επενδύσεων στους παραπάνω τομείς της ελληνικής οικονομίας επιθυμώντας να καταστήσει εαυτόν σημείο αναφοράς και βασικό συνεργάτη ξένων κεφαλαίων που θα θελήσουν να συνεπενδύσουν σε καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις με εξωστρεφή προσανατολισμό. Μέσα από στοχευμένες επιλογές συνεργασίας και χάραξης των επιμέρους τακτικών μας, προσβλέπουμε, μεταξύ άλλων, στην αλλαγή της επιχειρηματικής και επενδυτικής κουλτούρας στην Ελλάδα» καταλήγει.
Η ιστορία: Από το Openfund I στα σχέδια για την δημιουργία νέων επενδυτικών σχημάτων
Όταν το 2009 η ελληνική οικονομική κρίση άρχισε να κάνει αισθητή την παρουσία της, η συζήτηση γύρω από την νεοφυή επιχειρηματικότητα (startups) άρχισε να γίνεται πιο έντονη. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πηλίτσης «Από τα τέλη του 2009 έως και το 2011, το Private Equity & Venture Capital (PE&VC) Group της Πειραιώς συνέβαλε σε ποσοστό 50% σε κόστος λειτουργίας και επενδυτικών κεφαλαίων για την δημιουργία του Openfund I (τώρα Openfund II) με διαθέσιμο κεφάλαιο συνολικού ύψους 500.000 ευρώ για χρηματοδότηση νέων και καινοτόμων εταιρειών τεχνολογίας. Στο διάστημα αυτό πραγματοποιήθηκαν angel investments (επενδύσεις σε επίπεδο ιδέας) σε συνολικά 8 εταιρίες. Επιπλέον, μέλη του Group που ήταν και ιδρυτικά μέλη του Openfund I συμμετείχαν σ’ αυτό ως σύμβουλοι.»
Επιπλέον, ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2009, ο όμιλος Πειραιώς πραγματοποιούσε επενδύσεις σε συνεργασία με το ΤΑΝΕΟ(Ταμείο Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας). Ειδικότερα, το PTCF (Piraeus Taneo Capital Fund) συνολικού μεγέθους 30.000.000 ευρώ, το οποίο είναι ακόμη ενεργό πραγματοποίησε μέσα σε 3,5 χρόνια συνολικά 11 γύρους επενδύσεων σε 7 εταιρίες (Advent Technologies, Unismack, VoiceWeb, Electronic Shipping Solutions, ΑΣΑ και δυο επιπλέον εταιρίες που βρίσκονται σε τελικό στάδιο υπογραφών για την εκταμίευση των χρημάτων). Δεύτερο γύρο χρηματοδότησης εξασφάλισαν τρεις εξ’ αυτών, ενώ μία, η Advent τρίτο γύρο χρηματοδότησης με την συμμετοχή κι ενός αμερικάνικου fund.
Επόμενος σταθμός τον Μάρτιο του 2010 ήταν η δημιουργία ενός ταμείου στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας με αρχική δέσμευση κεφαλαίου ύψους 45 εκατ. ευρώ και στόχευση 100 εκατ. ευρώ για την πραγματοποίηση επενδύσεων σε έργα υποδομών σε ΝΑ Ευρώπη και Ανατολική Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο του συγκεκριμένου fund έχουν γίνει δύο επενδύσεις: η πρώτη σε ένα πάρκο βιομάζας στη Βόρεια Ελλάδα και η δεύτερη σε ένα φωτοβολταϊκό 2 MW, ενώ σε προχωρημένο στάδιο βρίσκεται η εκτέλεση μιας τρίτης επένδυσης σε αιολικό πάρκο του εξωτερικού.
Το PJ Catalyst Fund αποτελεί τον τελευταίο πυλώνα της επενδυτικής «οικογένειας» του ομίλου Πειραιώς. Δημιουργήθηκε στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 2012 και σ΄αυτό συμμετέχουν η τράπεζα Πειραιώς και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων μέσω του προγράμματος Jeremie ως επενδυτές. Το PE&VC Group διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 15 εκατ . ευρώ για seed και pre-seed funding με στόχευση καινοτόμες εταιρίες με εξωστρεφή προσανατολισμό στον χώρο του ICT και δύναται να πραγματοποιήσει επενδύσεις έως το ποσό των 750.000 ευρώ.
Αποτελεί το πρώτο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό ελεγχόμενο από τραπεζικό όμιλο fund με το οποίο συνεργάσθηκε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Η πρώτη ολοκληρωμένη επένδυση του PJ Catalyst Fund έγινε στην startup Radiojar με το ποσό των 330.000 ευρώ ενώ έχει κλείσει και μια ακόμη επένδυση στο i-kiosk ύψους 300.000 ευρώ, έναν ολοκληρωμένο ψηφιακό οδηγό για τα περίπτερα και τα μίνι μάρκετ. Σε τελικό στάδιο υπογραφής συμφωνίας βρίσκονται ακόμη τρεις επενδύσεις στον χώρο του ICT.
Εκτός όμως από τους παραπάνω πυλώνες του PE&VC Group, υπάρχουν σχέδια για την δημιουργία άλλων δύο επενδυτικών ταμείων στους τομείς των τροφίμων/ποτών και της αγροτοβιομηχανίας καθώς και στον τομέα του τουρισμού.
Μέχρι στιγμής το PE&VC Group έχει πραγματοποιήσει 20 επενδύσεις στο διάστημα 3,5 χρόνων, τα υπό διαχείριση κεφάλαια του στα επιμέρους επενδυτικά ταμεία αγγίζουν το ποσό των 90 εκατ. ευρώ ενώ με την δημιουργία των δύο παραπάνω επενδυτικών ταμείων η στόχευση είναι το ποσό των υπό διαχείριση κεφαλαίων να αγγίξει τα 200 εκατ. ευρώ εντός του 2014.
Χρήματα- Άνθρωποι -Δομές: Τα τρία συστατικά στοιχεία της επιτυχίας στο επιχειρείν
Την δημιουργία του PJ Catalyst Fund τον Σεπτέμβριο του 2012 ακολούθησε μια στρατηγική συνεργασία του συγκεκριμένου επενδυτικού ταμείου με τον όμιλο τεχνολογίας Quest και το IQbility. Το IQbility, δημιούργημα του ομίλου Quest, αποτελεί μια θερμοκοιτίδα (incubator) μέσα από την οποία θα παρέχεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης και συνολικής υποστήριξης startups στον τομέα της τεχνολογίας.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συνεργασίας θα παρέχεται χρηματοδότηση στις επιλεχθείσες ομάδες μέσω του PJ Tech Catalyst Fund σε μορφή equity (συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο των χρηματοδοτούμενων ομάδων σε συγκεκριμένο ποσοστό).
Η διάρκεια του προγράμματος θα είναι εξαμηνίαια έως εννιάμηνη ενώ το ποσό αρχικής χρηματοδότησης (seed funding) που θα λαμβάνουν οι επιλεχθείσες ομάδες θα κυμαίνεται μεταξύ 30.000 -60.000 ευρώ. Μετά το πέρας του προγράμματος θα γίνεται επαναξιολόγηση τόσο από τον όμιλο Quest όσο και από το PJ Tech Catalyst Fund για επιπλέον χρηματοδότηση συγκεκριμένων ομάδων.
Όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πηλίτσης: «Η συνεργασία μας με το IQbility δένει με την φιλοσοφία μας ότι δεν αρκεί η χρηματοδότηση για να δοθεί η απαραίτητη ώθηση σε έναν νέο επιχειρηματία αλλά απαιτείται να του δοθούν και τα μέσα στα πρώτα του καθοριστικά βήματα:από τους κατάλληλους συμβούλους από τους οποίους θα αντλήσει την σωστή πληροφόρηση έως τον κατάλληλο χώρο και την εκπαίδευση για να αναπτυχθεί.»
Σε σχετική ερώτηση για το ποιό είναι κατά την γνώμη του το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του PJ Catalyst Fund, έναντι (και) των υπόλοιπων επενδυτικών σχημάτων που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος Jeremie, o κ. Πηλίτσης απαντά: «Θα το συνόψιζα στα εξής σημεία: η συμμετοχή ανθρώπων με σημαντική επενδυτική και επιχειρηματική εμπειρία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό που μπορούν να λειτουργήσουν ως πολύτιμοι σύμβουλοι σε νέους επιχειρηματίες καθώς και το ίδιο το μοντέλο λειτουργίας μας: στόχος μας είναι να αποτρέψουμε το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» προς το εξωτερικό, αλλά και να συμβάλλουμε στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στην Ελλάδα. Μια καινοτόμος ελληνική εταιρία μπορεί να διατηρεί την έδρα της στο εξωτερικό αλλά το κομμάτι της έρευνας & ανάπτυξης στην Ελλάδα. Επιπλέον, επιδιώκουμε να φέρουμε ομάδες αλλά και εταιρίες από το εξωτερικό που θα δουλέψουν μαζί με νέους επιχειρηματίες στην χώρα μας με στόχο την δημιουργία κέντρων R&D (έρευνας & ανάπτυξης) στην Ελλάδα. Για το σύνολο του PE&VC Group θεωρώ ότι το δυνατό του μεταξύ άλλων, σημείο είναι ότι καλύπτει όλους τους νευραλγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας με το σύνολο των επενδυτικών ταμείων που περιλαμβάνει, επιδιώκοντας να γίνει ένα επενδυτικό «σημείο αναφοράς» για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Μεσογείου.»
Σημειώνεται ότι, με το PJ Catalyst Fund συνεργάζονται μια σειρά έμπειρων επιχειρηματιών και επενδυτών όπως οι Δρ. Βασίλης Θεοχαράκης, πρόεδρος και συνιδρυτής του επιτυχημένου spin-off του ALBA, NanoPhos που παράγει προϊόντα με βάση την νανοτεχνολογία, ο Χρήστος Τσάγκος πρώην διευθύνων σύμβουλος της Microsoft και της Intel στην Ελλάδα καθώς και ο Κώστας Μάλλιος, αντιπρόεδρος του Intellectual Ventures, ενός μεγάλου private equity group με βάση την Αμερική.
Την ομάδα του PJ Catalyst Fund στελεχώνουν οι Νίκος Αντωνίου και Αρνώ Χενέν Μιχάλης Δημητρόπουλος ενώ στο δίκτυο των συμβούλων συμμετέχουν οι Λίτσα Παναγιωτοπούλου, πρώην διευθύνουσα σύμβουλος της Oracle για την Ελλάδα, Σωτήρης Συρμακέζης (δημιουργός του WinBank της Τράπεζας Πειραιώς) και ο Άρης Χατζηασλάνης από τα ιδρυτικά μέλη του PanafonGroup και πρώην μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Velti.
«Το μοντέλο που ακολουθούμε είναι ότι κάθε εταιρία συντεριάζεται με έναν σύμβουλο, ο οποίος βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τον νέο επιχειρηματία. Για παράδειγμα, η Radiojar «παντρεύτηκε» με τον κ. Χατζηασλάνη. Δεν χρησιμοποιώ τυχαία τον όρο. Τόσο οι επενδυτές όσο και οι σύμβουλοι πρέπει να επιλέγονται σωστά και από τους νέους επιχειρηματίες γιατί τα βήματα γίνονται μαζί τους. Στο ελληνικό επιχειρείν λείπουν πάνω απ’ολα η σωστή καθοδήγηση και η γνώση, στοιχεία τα οποία θεωρώ πιο σημαντικά από τις όποιες γραφειοκρατικές και νομικές δυσκολίες μπορεί να αντιμετωπίσει ένας επιχειρηματίας στο ξεκίνημά του. Και μην ξεχνάμε: ενίοτε δεν θέλει τόσο κόπο αλλά τον (σωστό) τρόπο…» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πηλίτσης.
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Jeremie και οι προκλήσεις του
Η πρόσφατη δημιουργία τεσσάρων επενδυτικών σχημάτων μέσω του προγράμματος Jeremie, θέτει το ζήτημα του κατά πόσο θα υπάρξουν αξιόλογες επιχειρηματικές ιδέες τα επόμενα 3- 4 χρόνια που προβλέπει το πρόγραμμα για χρηματοδότηση. Ο κ. Πηλίτσης απαντά: “Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος σχετικά με την πορεία των startups στην Ελλάδα. Είμαστε στην αρχή δημιουργίας ενός οικοσυστήματος που θα δώσει την απαραίτητη ώθηση στην νεοφυή επιχειρηματικότητα. Ως PJCatalystFund δεν μας ενδιαφέρει η ποσότητα αλλά η ποιότητα και η προοπτική που θα έχουν οι επενδύσεις μας στις startups και στην κοινωνία τελικά, όπερ σημαίνει ότι δεν θα επενδύσουμε απερίσκεπτα σε ιδέες για να χρησιμοποιήσουμε όλο το διαθέσιμο κεφάλαιο που διαχειριζόμαστε.”
Πέραν τούτου, ποιά είναι τα προβλήματα που ενδεχομένως υπάρχουν σε σχέση με το ίδιο το πρόγραμμα Jeremie? Ο κ. Λουκάς Πηλίτσης μας απαντά: “Σύμφωνα με το συγκεκριμένο πρόγραμμα το 45% των υπό διαχείριση κεφαλαίων πρέπει να διατεθεί προς επένδυση σε ιδέες που προέρχονται από την Αττική και το υπόλοιπο στην περιφέρεια. Το «πρόβλημα» είναι ότι η περιφέρεια δεν είναι τόσο ενημερωμένη στο κομμάτι της επιχειρηματικότητας – εμείς από την πλευρά μας έχουμε πραγματοποιήσει μια σειρά επισκέψεων σε Γιάννενα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Βόλο ανοίγοντας ένα ουσιαστικό διάλογο επικοινωνίας με τα κατά τόπους πανεπιστήμια, ή ερευνητικά κέντρα σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας αλλά και δημιουργίας θερμοκοιτίδων (incubators) μέσα σ΄αυτά, εξερευνώντας την δυνατότητα χρηματοδότησης αξιόλογων ιδεών.”
Δέσμευση – Αντοχή – Συνοχή ομάδας: Τα “υλικά” επιτυχίας μιας startup
Πηγή: bankwars.gr