Η επιλογή της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους νέους που δεν κατάφεραν να εισαχθούν στα κρατικά ΑΕΙ και ΤΕΙ, εκτός από μία στρατηγική εκπαιδευτική επιλογή, σηματοδοτεί ταυτόχρονα και μια μακροχρόνια οικονομική δέσμευση σημαντικού μέρους του μηνιαίου οικογενειακού εισοδήματος.
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Καταναλωτή οι Έλληνες δίνουν πάνω από 110 εκατ. ευρώ το χρόνο στη χώρα της… δωρεάν παιδείας, μία από τις μεγαλύτερες δαπάνες στην ΕΕ. Συμβουλεύει γονείς και φοιτητές.
Σύμφωνα με τον συνήγορο σε προπτυχιακό επίπεδο, τα δίδακτρα των κολλεγίων κυμαίνονται σήμερα από 4.000-8.000 ευρώ ετησίως ενώ σε μεταπτυχιακό επίπεδο από 5.000-16.500 ευρώ ετησίως. Συνεπώς, υπάρχει ανάγκη εκ των προτέρων διεξοδικής ενημέρωσης των ενδιαφερομένων και των γονέων τους για ένα πλήθος παραμέτρων που θα καθορίσουν τα ακαδημαϊκά και επαγγελματικά δικαιώματα τους.
Οι νέοι που ονειρεύονται να σπουδάσουν μπορούν να ακολουθήσουν τρεις κατά βάση, πολύ διαφορετικές ως προς τις συνέπειές τους επιλογές. Κατά πρώτον, έχουν τη δυνατότητα να προσπαθήσουν να εισαχθούν στα εκπαιδευτικά ιδρύματα του δημόσιου πανεπιστημιακού τομέα συμμετέχοντας στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Εάν αποτύχουν σε αυτή τους την προσπάθεια, μπορούν να επιλέξουν τη φοίτηση σε ένα πανεπιστήμιο του εξωτερικού.
Τέλος, μπορούν να απευθυνθούν σε κάποιο από τα ιδιωτικά κολλέγια και τα εργαστήρια ελευθέρων σπουδών που λειτουργούν στην Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα την τελευταία δυνατότητα, μεταξύ των κριτηρίων μιας συνειδητής και υπεύθυνης επιλογής πρέπει να ανήκουν η ποιότητα της παρεχόμενης μάθησης, οι διαθέσιμες υλικοτεχνικές υποδομές, το πρόγραμμα σπουδών, οι προσφερόμενες ειδικότητες, τα προσόντα και η εμπειρία των διδασκόντων, το είδος και το εύρος της αναγνώρισης των πτυχίων που απονέμονται, η δυνατότητα εγγραφής των αποφοίτων σε επαγγελματικούς συλλόγους και πρόσληψής τους σε θέσεις του δημοσίου.
Σε ένα συνταγματικά κατοχυρωμένο σύστημα δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης, όπως ισχύει στην πατρίδα μας, είναι αξιοσημείωτο ότι οι ετήσιες ιδιωτικές εκπαιδευτικές δαπάνες των νοικοκυριών (περίπου 110 εκατ. ευρώ ετησίως) παραμένουν από τις υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν όχι παγκοσμίως. Ο μεγάλος αριθμός υποψηφίων των Πανελληνίων Εξετάσεων, σε συνδυασμό με το τεράστιο φοιτητικό ρεύμα προς ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα Ελλάδας και εξωτερικού, επιβεβαιώνουν τη διαρκή και διαχρονικά υψηλή ζήτηση για το κοινωνικό αγαθό της μόρφωσης που θεωρείται ως το διαβατήριο για την επαγγελματική εξασφάλιση των νέων. Το κατά κοινή ομολογία αδιάβλητο σύστημα εισαγωγής των υποψηφίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει δεχθεί επικρίσεις για τον έντονα ανταγωνιστικό χαρακτήρα του, που αφήνει εκτός πυλών της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης σημαντικό αριθμό νέων που ονειρεύονται να σπουδάσουν.
Την αυξημένη ζήτηση για πανεπιστημιακή μόρφωση έρχονται να καλύψουν εντατικές διαφημίσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο εκ μέρους μεταλυκειακών κέντρων, ιδιωτικών κολλεγίων και εργαστηρίων ελευθέρων σπουδών.
Ο Συνήγορος απευθύνει στους καταναλωτές τις εξής πρακτικές συμβουλές και συστάσεις:
– Να εξετάζουν προσεκτικά την αξιοπιστία κάθε κολλεγίου ή εργαστηρίου ελευθέρων σπουδών, συλλέγοντας από τα αρμόδια όργανα (Γραφείο Κολλεγίων του Υπουργείου Παιδείας, Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π, άλλοι απόφοιτοι) πληροφορίες τόσο για το ίδιο, όσο και για το αλλοδαπό ίδρυμα με το οποίο συνεργάζεται, καθώς και για τη φύση και την έκταση της συνεργασίας
– Να μην εντυπωσιάζονται από φωτογραφίες κτιρίων και χώρων (campus) όπου στεγάζονται τα αλλοδαπά ιδρύματα, ούτε από τη μνεία της διεθνούς κατάταξης των συνεργαζομένων αλλοδαπών ιδρυμάτων, η οποία προτάσσεται συχνά χάριν εντυπωσιασμού, σαν να παρείχαν τις υπηρεσίες στην Ελλάδα τα ίδια τα αλλοδαπά ιδρύματα και όχι, όπως πράγματι συμβαίνει, τα συνεργαζόμενα με αυτά, με διάφορες διαβαθμίσεις ελέγχου και ποιότητας, κολλέγια και εργαστήρια ελευθέρων σπουδών αλλά να αξιολογούν με προσοχή τις συνθήκες και τα προγράμματα σπουδών και την αξία των πτυχίων που αυτά απονέμουν.
– Να μην παρασύρονται από διαφημίσεις που υπόσχονται πλήρη επαγγελματική κατοχύρωση των αποφοίτων μέσω πιστοποιήσεων των κολλεγίων από αλλοδαπά όργανα, που κατά τεκμήριο δεν εξασφαλίζουν αυτόματα εργασία των αποφοίτων στην Ελλάδα, ούτε από παραπομπές σε Οδηγίες περί αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων που δεν έχουν ακόμα ενσωματωθεί στο Ελληνικό Δίκαιο
– Να ζητούν έγγραφες δεσμεύσεις των προμηθευτών για όσα υπόσχονται και να μελετούν προσεκτικά τα ψιλά γράμματα των συμβάσεων που τους προτείνονται από αυτούς πριν δεσμευθούν σε μία μακροχρόνια και κοστοβόρα επιλογή, χωρίς να έχουν αποσαφηνίσει σε ποιο επαγγελματικό αποτέλεσμα τους οδηγεί
– Να διερευνούν τις διαφορές, από άποψη αναγνώρισης τίτλων και προσόντων, μεταξύ αφενός, της εξαρχής απευθείας φοίτησης σε ένα διάσημο και διεθνώς αναγνωρισμένο πανεπιστημιακό ίδρυμα της αλλοδαπής και αφετέρου της φοίτησης στην Ελλάδα σε ένα συνεργαζόμενο με ένα μεσαίας κατάταξης πανεπιστήμιο ιδιωτικό κολλέγιο ή εργαστήριο ελευθέρων σπουδών.
– Να συνειδητοποιούν ότι τα στελέχη του ιδιωτικού τομέα επιλέγονται κυρίως με κριτήρια ικανότητας κα ι ουσιαστικής καταλληλότητας για την προτεινόμενη θέση παρά με τυπικά κριτήρια μοριοδότησης βάσει πτυχίων.
Άρθρο του Δ. Καδδά
